پژوهش و تأمّل در چیستی عزاداری بر سرور و سالار شهیدان، امام حسین(ع)، از جمله مسائل مهم برای هر انسان آزاده ای است که در پی علل و عوامل قیام حضرت سیدالشهدا(ع) است. این نوشتار، با رویکرد دانستن چیستی عزاداری به سیره علمی» و عملی» معصومین(ع) می پردازد؛ بدین معنا که به صورت خلاصه و علمی به واژه شناسی کلمات مأتم»، ألمَنَاحَه»، عَزَا»، ألجَزَع» و عَوِیل» می پردازد و سپس با اشاره به سیره عملی» اهل بیت(ع) وظیفه پیروان آن حضرت را بیان می کند. در پژوهش حاضر مشخص می شود عزاداری کاملاً وجه علمی، دینی، مذهبی و عقلانی داشته و موجب حفظ دین و ولایت الهی است. از نظر تاریخی نیز چهره ای درخشان به خود گرفته و صفحات سفید و نورانی تاریخ، از عشق و علاقه و محبّت درونی مؤمنان و آزادمردان جهان نسبت به عزاداری امام حسین(ع) سرشار است.